Covid-19’un Uzun Süreli Yan Etkileri Nelerdir?

Saç dökülmesi, baş ağrısı, yorgunluk… A'dan Z’ye Covid-19’un uzun süreli yan etkileri…

Covid-19’un uzun süreli yan etkileri nelerdir? Saç dökülmesi, yorgunluk, baş ağrısı gibi belirtiler ne kadar süre devam eder? 2019’un aralık ayında Çin’in Vuhan kentinde ortaya çıkan ve kısa sürede tüm dünyaya yayılan yeni tip koronavirüsün (Covid-19) etkileri devam ediyor. Aşılama çalışmalarının hızlanmasıyla virüsle mücadelede önemli bir adım atılmış olsa da dünya genelinde her gün 1 milyona yakın yeni vaka bildirilmeye devam ediliyor. Araştırmalar sonucunda koronavirüsün belirtileri konusunda ortak fikre varıldı, koronavirüsü atlatan kişilerde ortaya çıkan nadir yan etkiler ise güncel olarak araştırma konusu olmaya devam ediyor. Uzmanlar hastalığı atlattıktan sonra yan etkiler görülmesini ‘uzun süreli Covid’ olarak adlandırıyor. Peki uzun süreli Covid belirtileri neler? ABD’de gerçekleştirilen bir araştırma göre hastalığı atlatan yüzde 75’inde uzun süreli yan etkiler devam ediyor. Bu yan etkiler ise genellikle şu şekilde sıralanıyor:

1.Saç Dökülmesi

Salgının başlangıç noktası olarak kabul edilen Çin’de gerçekleştirilen bir araştırmada hastaneden taburcu Covid-19 hastaları 6 ay süreyle takip edildi. Düzenli kan tahlili ve fiziksel muayene yapılan 1655 kişiden 359’unda saç dökülmesi problemi görüldüğü belirtildi. Başka bir araştırmada ise Covid-19’u atlatan 500 kişi incelendi ve her 4 kişiden 1’inde saç dökülmesi tespit edildi. Hürriyet’ten İsmail Sarı konuya ilişkin makalesinde İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Hastanesi Başhekimi Dr. Zekai Kutlubay’ın görüşlerine yer verdi. Dr. Zekai Kutlubay, saç dökülmesi problemi yaşayan kişiler için şu önerilerde bulundu: “Özellikle demir, çinko gibi mineraller ve biotin, folik asit, D vitamini, B5, B9 ve B12 gibi vitaminler saç yapısını ve gelişimini güçlendirir. Bu amaçla yumurta, deniz ürünleri, ıspanak, kırmızı et, sakatat, kuru üzüm, pekmez, badem, ceviz, yoğurt ve yeşil sebzeler bol miktarda tüketilmelidir. Virüsün yarattığı biyolojik strese bağlı oksidanları nötralize etmek amacıyla enginar, ceviz, kırmızı pancar ve brokoli gibi antioksidan besinler tüketilmelidir. Paketli ürünler, yağlı yiyecekler ve kızartmalardan kaçınmakta da fayda var.”

2.İshal

Dünya genelinde en çok vakanın tespit edildiği ABD’de gerçekleşen bir başka araştırmaya göre ishal yeni tip koronavirüsün en yaygın belirtilerinden biri ve uzun süre devam edebiliyor. Birçok kişi hastalığı atlatsa dahi bu semptom nedeniyle güçten düşüyor ve işe dönmekte zorluk yaşıyor.

3.Yorgunluk

Bilim insanlarına göre uzun süreli Covid belirtilerinden biri de yorgunluk. Covid-19’u atlatanların çoğunda devam eden yorgunluk gözlemlendiği, merdiven çıkmak gibi temel aktivitelerde dahi sıkıntı yaşanabildiği belirtildi.

4.Gögüs Ağrısı

Yeni tip koronavirüs (Covid-19) bilindiği üzere akciğerlere saldıran bir enfeksiyon bu nedenle de uzun süreli göğüs ağrısı olağan bir semptom. Ancak diğer tüm semptomlarda olduğu gibi uzmanlar göğüs ağrısı şikayetinde de doktora başvurulması gerektiğini söylüyor.

5.Kas ve Vücut Ağrıları

Yorgunluk, göğüs ağrısından sonra en çok görülen yan etkilerden biri de kas ağrıları. Covid-19’u atlatan kişiler yoğun kas ve vücut ağrısı çektiklerini dile getiriyor.

6.Kardiyolojik Etkiler

Hürriyet’ten İsmail Sarı, Covid-19’un az bilinen yan etkileri derlemesinde kardiyolojik yan etkiler konusunda Kardiyoloji uzmanı Prof. Dr Sinan Dağdelen’e danıştı. Sinan Dağdelen Covid-19’un; damarlar ve kalp ile ilgili bazı hücrelerdeki enzimlerin aktivitesini bozduğunu, bunun da damarlarda kasılma, pıhtı oluşum riskinde artma, damarlarda dolaşım bozuklukları ve vücudun tansiyon dengesinde bozulmalara neden olabileceğini belirtti.

7.Cilt ve Deri Rahatsızlıkları

Diğerlerine göre daha az görülen yan etki ise cilt rahatsızlıkları. Covid-19’u atlatan bazı kişilerde ağız içi kistler, kanama, el ve ayaklarda bezeler gibi birçok sorun gözlemlendiği tespit edildi. Ayaklarda görülen kabarcık ve mor lezyonların ise ağırlıklı olarak çocuklarda görüldüğü belirtildi.