Suriye’de Dürziler ile Bedeviler Arasında Gergin Ateşkes: Çatışma Tekrar Başlayabilir mi?

Suriye'nin güneyindeki Süveyda kentinde Dürziler ile Bedeviler arasında yaşanan mezhepsel çatışmalar, yüzlerce can kaybına yol açtıktan sonra geçici bir ateşkesle durmuş durumda. Ancak taraflardan gelen açıklamalar, bu sessizliğin geçici olabileceğini gösteriyor.

Bedeviler Kimdir?

Bedeviler, Arap Yarımadası kökenli, tarihsel olarak çöl bölgelerinde göçebe yaşam süren topluluklardır. Suriye'de “Badia” adı verilen çöl alanlarında yaşayan bu insanlar, uzun süre göçebe hayvancılıkla geçinmiş ve aşiret yapısı içerisinde örgütlenmiştir.

Bugün nüfusun %10’undan fazlasını royalhoki77 oluşturdukları tahmin edilen Bedeviler, Humus, Hama, Rakka ve Deyrizor gibi şehirlerde de yaşamaktadır. İç savaş döneminde bazı Bedevi aşiretleri muhalefeti, bazılarıysa Esad yönetimini desteklemiştir.

Dürziler Kimdir?

Dürziler, İslam’ın Şii mezhebine yakın, kendine has inançlara sahip kapalı bir topluluktur. Suriye, Lübnan ve İsrail’de yaşayan Dürziler; Suriye’nin Süveyda bölgesinde yoğun olarak bulunur. Dürzilik’te misyonerlik yoktur ve topluluk dışı evlilik yaygın değildir.
Dürziler genellikle tarafsızlık politikası izlemeye çalışsa da zaman zaman yaşadıkları bölgelere yönelik saldırılar nedeniyle silahlı yapılar kurmuşlardır.

Son Çatışmalar Nasıl Başladı?

Geçtiğimiz hafta başkent Şam’a giden yolda bir Dürzi tüccarın kaçırılması, uzun süredir süren gerilimi patlama noktasına getirdi. Suriye hükümetinin asker göndermesiyle birlikte başlayan çatışmalar, Dürzi savaşçılar, Bedevi milisler ve hükümet güçleri arasında şiddetlendi.

İngiltere merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi'ne göre, sadece bir haftada 1120’den fazla kişi hayatını kaybetti. Ölenler arasında 427 Dürzi savaşçı, 298 Dürzi sivil ve 354 hükümet güvenlik görevlisi bulunuyor. Ayrıca 21 Sünni Bedevi'nin öldüğü, bazılarının yargısız infaz edildiği bildirildi.

İsrail Neden Müdahale Etti?

İsrail, sınırına yakın olan Dürzilerin hedef alınmasını gerekçe göstererek hava saldırıları düzenledi. İsrail kamu yayın kuruluşuna göre, Dürzilere tıbbi yardım da gönderildi. İsrail’in müdahalesi, bölgede tansiyonu daha da artırdı.

Bedeviler Ne İstiyor?

BBC'ye konuşan Bedevi aşiret liderleri, ateşkese bağlı kalacaklarını ancak yaralılarının ve rehinelerin serbest bırakılmaması durumunda Süveyda’ya yeniden gireceklerini söylüyor. “Süveyda bizim mezarımız olacak” diyen bir lider, hükümete verdikleri destek karşılığında taleplerinin yerine getirilmesini beklediklerini belirtti.

İnsani Kriz ve Yerinden Edilme

Birleşmiş Milletler, 20 Temmuz itibarıyla çatışmalar nedeniyle 128 bin kişinin yerinden edildiğini açıkladı. Süveyda’da sağlık malzemesi sıkıntısı yaşanırken, Suriye Kızılayı ilk insani yardım konvoyunu ulaştırdı.

Birlikte Yaşamak Mümkün mü?

Bedeviler ve Dürziler arasında barış ihtimali hükümetin otoriteyi sağlamasına bağlı görünüyor. Süveyda’dan yerinden edilen bir kadın, “Barış ve güvenlik olursa birlikte yaşayabiliriz” dedi. Ancak karşılıklı güvensizlik hâlâ çok derin.