Mahfi Eğilmez'in Bahsettiği Skimpflasyon, Shrinkflasyon ve Greedflasyon Ne Anlama Gelmektedir?

Mahfi Eğilmez'in ortaya attığı ekonomik kavramlar arasında yer alan skimpflasyon, shrinkflasyon ve greedflasyon, geleneksel enflasyondan farklı etkileri olan ekonomik olgulardır. İşte bu kavramların detaylı açıklamaları ve birbirlerinden farkları.

Skimpflasyon, ekonomik anlamda nostaljiyi hatırlatan bir kavramdır ve genellikle farkında olmadan karşılaşılan bir durumu ifade eder. Temelde, "aynı fiyata daha düşük kaliteli ürün satmak" olarak tanımlanabilir. Bu durumda ürünlerin içeriği değişir ve kalitesi düşer. Örneğin, daha önce birinci sınıf peynir kullanılan bir üründe, şimdi ikinci sınıf peynir tercih edilebilir. Türkiye'nin alım gücü azaldıkça, daha kaliteli ürünler yurt dışına satılırken, yerel tüketicilere daha düşük kalitede ürünler sunulabilir.

Greedflasyon ise açgözlülük anlamına gelen İngilizce bir terimdir. Fırsatçılar, enflasyon veya döviz kurlarıyla açıklanamayacak şekilde fiyatları artırarak bu olguya neden olurlar. "Almak zorundalar, nasılsa alacaklar" düşüncesiyle hareket eden bu kişiler, normal enflasyon oranlarının üzerinde fiyat artışlarına neden olabilirler. Adam Smith'in bireyin çıkarını maksimize etme felsefesinin aşırı yorumlanması sonucunda ortaya çıkan greedflasyon, tüketicilerin bütçelerini olumsuz etkileyebilir.

Shrinkflasyon ise ürün fiyatlarının sabit kalmasına rağmen, ürün miktarlarının azaltılması anlamına gelir. Örneğin, 100 gram olan bir ürün 80 grama düşürülür ancak fiyatı aynı kalır. Bu durumda, kilo fiyatı aslında %25 artmış olur. Bu taktik, özellikle ekmek gibi ürünlerde sıkça karşılaşılır. Paketli ürünlerde gramaj azalır ve daha sonra daha büyük paketler piyasaya sürülür. Ancak piyasa düzeldiğinde, büyük paketlere özgü "maksi" ibaresi kaldırılır ve standart hale gelir. Bir sonraki ekonomik zorluk döneminde ise bu paketler küçültülür.

Şu anda karşı karşıya olduğumuz durum ise hem ürün kalitesinin düşmesi, hem gramajların azalması, hem de fiyatların artmasıdır. Bu durum, resmi enflasyon rakamlarıyla algılanan enflasyon arasında bir fark yaratmaktadır. Ekonomik sıkıntılar, günlük yaşantımızı beklenenden daha fazla etkilemektedir. Kısacası, her şey daha düşük kalitede ve miktarında, ancak maliyeti artmaktadır.