
Yayınlanma: 27 Kasım 2025 15:29
Güncellenme: 5 Aralık 2025 01:54
Son dönem Osmanlı…
İmparatorluk yaralı, devlet dağılıyor, millet çaresiz…
Anadolu’da Milli Mücadele yeni yeni kıvılcımlanıyor. İşte bu atmosferde İttihat ve Terakki’ye karşı olan, İngiliz Muhipleri Cemiyeti’yle yakınlığı bilinen, mandacılığı savunan bir adam sahneye çıkar:
Ali Kemal — gazeteci, siyasetçi, İngiliz eğitimli, Masonlukla bağlantılı, sert muhalif ve keskin kalem…
Bazıları ona “hain”, bazıları “liberal düşünür”, bazıları “dönemin kurbanı” der.
Ali Kemal’e göre:
“Osmanlı tek başına ayağa kalkamaz. Ya insanı, teknolojiyi, demokrasiyi, hukuku ve modernliği getirecek olan İngiliz mandasına katılırız, ya da tamamen yok oluruz.”
O dönem manda fikrini savunan tek kişi değildi.
Halide Edip, Rıza Tevfik, Refik Halid gibi birçok isim de benzer görüşteydi.
Ama Ali Kemal açık açık yazarak İngiliz modelini tek kurtuluş yolu olarak gösteren kişiydi.
Osmanlı’nın son döneminde Masonluk, özellikle İstanbul, Selanik ve Beyrut’ta fikir hareketlerinin merkezi konumundaydı.
Ali Kemal’in:
Londra’da eğitim görmesi
İngilizlerle yakın ilişkileri
İngiliz Muhipleri Cemiyeti’ndeki aktifliği
Mason Localarıyla etkileşimde olması
onun Mason çevrelerle bağlantılı olduğuna dair güçlü işaretler olarak yorumlanmıştır.
Resmî üyelik kaydı kesin olmasa da, birçok tarihçi tarafından “Osmanlı’nın en güçlü Masonik entelektüellerinden biri” olarak anılır.
Anadolu’da Mustafa Kemal, Sivas ve Erzurum kongreleriyle tam bağımsızlık fikrini millî hedef olarak ilan eder.
Ali Kemal ise tam tersini savunur:
“Direniş maceradır, yapılması gereken İngiltere’nin himayesidir.”
Bu fikir savaşının sonunda Anadolu kazandı, Ali Kemal kaybetti.
Ve kader onu 1922’de İstanbul’dan alıp Ankara’nın ortasına getirdi.
Kaçırıldı, linç edildi.
Cesedi sokaklara sürüklendi, üzerine “Artık vatan kurtuldu” yazıldı.
1922 — Ankara’da linç edilen Ali Kemal
2022 — Westminster’da Başbakanlık koltuğunda torunu Boris Johnson
Tarih bazen kanla yazar, bazen DNA ile…
Dikkat Çeken Dönüm Noktaları
Yıl
Olay
1890
Ali Kemal Londra’ya gider, Mason çevrelerle tanışır.
1909
Gazeteci ve siyasetçi kimliği zirveye çıkar.
1919
İngiliz mandası fikrini açıkça savunur.
1922
Ankara’da linç edilir.
1955
Oğlu Zeki Kuneralp, Türkiye’nin Londra Büyükelçisi olur
1964
Stanley Johnson doğar.
1984
Boris Johnson Oxford’a girer.
2019
İngiltere Başbakanı olur.