Elden Ele Yayılan Radyoaktif Felaket: Goiânia Kazası

Hurdaya Ayrılan Radyoterapi Cihazı, Şehri Zehirledi

Brezilya’nın Goiânia kentinde 1987 yılında yaşanan nükleer felaket, tarihin en büyük radyoaktif sızıntılarından biri olarak kayıtlara geçti. Eski bir hastanenin taşınması sırasında unutulan Sezyum-137 içeren teleterapi cihazı, hurdacılar tarafından ele geçirildi. Parlayan mavi tozun farkında olmadan dağıtılmasıyla şehir genelinde büyük bir sağlık krizi başladı. Olayda dört kişi hayatını kaybederken, yüzlerce kişi radyasyona maruz kaldı.

Hastanenin Terk Ettiği Radyoterapi Cihazı Tehlike Saçtı

1987’de Brezilya’nın Goiânia kentinde bir hastanenin taşınması sırasında, kanser tedavisinde kullanılan radyoaktif cihaz binada unutuldu. Resmi makamlara bildirilmeyen bu cihaz, iki yıl sonra hurdacılar tarafından keşfedildi. Cihazı parçalayan hurdacılar, içindeki mavi parlayan tozu çevrelerine dağıttılar. Radyasyonun etkilerini bilmeyen halk, bu tozu evlerine götürdü ve farkında olmadan felaketi büyüttü.

Gizemli Mavi Toz Ölüm Getirdi

Hurda cihazın içinden çıkan Sezyum-137 içeren mavi toz, geceleri parlayan yapısıyla büyük ilgi gördü. Ancak bu radyoaktif madde, temas eden herkes için ölümcül bir tehlike barındırıyordu. Olayın fark edilmesi ise 16 gün sonra, mide rahatsızlığı şikayetiyle hastaneye giden bir kişinin yanında mavi toz parçalarını getirmesiyle oldu. Yapılan incelemelerde, şehrin birçok noktasına yayılan radyoaktif bir kirlilik tespit edildi.

Olayın en trajik kayıplarından biri, altı yaşındaki bir kız çocuğu oldu. Babasının eve getirdiği mavi tozla oynayan küçük kız, yüksek dozda radyasyona maruz kalarak hayatını kaybetti. Radyoaktif madde nedeniyle ölen kişiler, özel kurşun kaplı tabutlara gömüldü.

Radyasyon Yüzünden 40’tan Fazla Ev Yıkıldı

Yetkililer, olayın ardından hızla temizlik çalışmalarına başladı. Şehirde yüksek radyasyon seviyeleri tespit edilen 40’tan fazla ev yıkıldı, tonlarca toprak kazılıp uzaklaştırıldı. Ancak tüm arındırma çabalarına rağmen, bölgedeki radyoaktif kirliliğin tamamen yok edilemediği yıllar sonra yapılan araştırmalarla ortaya çıktı.

Felaketin ardından yaklaşık 100 bin kişi radyasyon taramasından geçirildi ve en az 249 kişinin ciddi şekilde radyasyona maruz kaldığı belirlendi. Şehir halkı psikolojik olarak da büyük bir travma yaşadı. Goiânia halkı, olayın ardından uzun yıllar boyunca dışlandı ve ürünlerine şüpheyle yaklaşıldı.

Radyoaktif Sızıntı Hâlâ Devam Ediyor

Tüm temizlik çalışmalarına rağmen, 2001 yılında yapılan araştırmalar, şehirde hâlâ radyoaktif kirlilik bulunduğunu ortaya koydu. Beton altındaki topraktan yeraltı sularına Sezyum-137 sızmaya devam ediyor. Goiânia olayı, Uluslararası Nükleer Olaylar Ölçeği'nde 7 üzerinden 5 olarak derecelendirildi. Yetkililer, hastanenin taşınması sırasında sorumlu olan kişileri sorguladı ancak cihazı bulan hurdacılar yargılanmadı.

Bu trajik olay, radyoaktif maddelerin yanlış yönetiminin yol açabileceği büyük tehlikeleri gözler önüne sererken, benzer felaketlerin yaşanmaması için dünya genelinde daha sıkı güvenlik önlemlerinin alınması gerektiğini bir kez daha hatırlattı.