İstanbul Semt İsimlerinin Kökeni: Hangi Semtin Adı Nereden Geliyor?

İstanbul… Taşı toprağı altın şehir. Her sokağında, her semtinde bir tarih, bir hikâye saklı. Peki İstanbul'daki semt isimleri nereden geliyor? İşte ilginç hikâyeleriyle İstanbul’un ilçe ve semt adlarının kökenleri!

---

Şişli

Adını, burada yaşayan ve "Şişçiler" olarak bilinen bir aileden alır. Bu aileye ait "Şişçilerin Konağı" zamanla "Şişlilerin Konağı"na dönüşmüş ve semtin adı Şişli kalmıştır.

Pendik

Bizans döneminde "Pantecion" olarak anılırdı; bu isim “her tarafı surlarla çevrili” anlamına gelmektedir. Latinler döneminde ise “duvar” anlamına gelen "Peninda-kot" kullanılmıştır. Bu da Pendik’in bir savunma hattı olduğunu gösterir.

Sütlüce

Semtin olduğu yerde "Süt Menbat" adında bir Rum köyü bulunuyordu. Buradaki heykelden akan suyun, kadınların sütünü artırdığına inanılırdı. Bu nedenle bölge zamanla "Sütlüce" adını almıştır.

Ahırkapı

Osmanlı döneminde Padişah atlarının bulunduğu "Has Ahır" yakınındaki yedi kapıdan biri olan bu bölgeye "Ahırkapı" adı verilmiştir.

Tahtakale

Taht-el-Kale yani "Kale altı" ifadesinden türemiştir. Mercan ve Beyazıt dolaylarında yer alan bir surun aşağısında konumlandığı için bu ad verilmiştir.

Şaşkınbakkal

Henüz yerleşimin olmadığı dönemde bir bakkalın burada dükkân açması, çevredekilerce şaşkınlıkla karşılanmış ve semtin adı "Şaşkın Bakkal" olarak kalmıştır.

Eminönü

Osmanlı döneminde çarşıdaki ticareti kontrol eden "Gümrük Eminliği" burada yer aldığı için semte bu ad verilmiştir.

Taksim

Suların halka "taksim edildiği", yani dağıtıldığı nokta olması nedeniyle semtin adı Taksim olmuştur.

Üsküdar

Bizans döneminde burada bulunan Skutarion adlı askeri kışlalardan adını alır. Zamanla Skutari → Üsküdar’a dönüşmüştür.

Çengelköy

Birinci rivayet:

Gemi çapalarının burada yapılması nedeniyle bu ad verilmiştir.

İkinci rivayet:

Leventlikten yetişmiş "Çengeloğlu Tahir Paşa" bu bölgede oturduğu ve hayır işleri yaptığı için semte adı verilmiştir.

Galata

Birinci görüş:

Rumca "Gala" süt anlamına gelir, semtteki süthanelerden dolayı bu ad verilmiştir.

İkinci görüş:

İtalyanca “denize inen yol” anlamına gelen "galata" kelimesinden türetilmiştir.

Bostancı

Eskiden bölgede geniş bostanlar bulunurdu. Semt adını bu bostanlardan almıştır.

Veli Efendi

Bugünkü hipodromun bulunduğu topraklar bir zamanlar Şeyhülislam Veli Efendi'ye aitti. Semt adı buradan gelir.

Çatladıkapı

1532 yılındaki depremde Bizans surlarının kapılarından biri çatlayınca, hem kapı hem de semt "Çatladıkapı" olarak anılmıştır.

Feriköy

Birinci görüş:

Madam Feri’nin eşine padişah tarafından bağışlanan topraklar nedeniyle.

İkinci görüş:

Mösyö Ferry'nin burada av köşkü yaptırmasıyla "Ferry'nin köyü" anlamına gelen Feriköy adı verilmiştir.

Horhor

Fatih Sultan Mehmet’in su sesini duyduğu yerde "Horhor" adlı çeşme yaptırılmıştır. Semtin adı da buradan gelir.

Unkapanı

Gemilerle gelen buğday ve arpa burada tartılır, “kapan” adı verilen terazilerle ölçülürdü. Semtin adı buradan gelmektedir.

Okmeydanı

İstanbul’un fethinde ordu karargâhının burada kurulması nedeniyle Okmeydanı adını almıştır.

Kadıköy

Antik adı "Khalkedon" yani "Körler Ülkesi"dir. Sarayburnu’nun karşısını göremeyen koloniler bu ismi vermiştir.

Beyoğlu

Rivayet 1:

Trabzon Rum İmparatorluğu prensi burada yaşadığı için "Bey Oğlu" denmiştir.

Rivayet 2:

Burada oturan Venedik Prensi’ne ithafen verilmiştir.

Tuzla

Buradaki Tuz Gölü’nden dolayı bu isim verilmiştir. Göl 2000 yılında kurumuş, yerini Kamil Abduş Gölü’ne bırakmıştır.

Kartal

Bizans döneminde "Kartelli" adlı bir balıkçıdan adını almıştır.

Mecidiyeköy

Sultan Abdülmecid, buradaki dutlukları göçmenlere tahsis ederek bir köy kurulmasını sağlamıştır. Köye onun adı verilmiştir.

Bağdat Caddesi

Üsküdar’dan Bağdat’a giden kervan yoludur. Osmanlılar döneminde Doğu seferlerinin başlangıç noktası olduğu için bu ismi almıştır.

Altın Boynuz (Haliç)

Rumca "Hriso Keras" yani "Altın Boynuz" anlamına gelir. Haliç’in şekli boynuza benzediğinden bu ad verilmiştir.

Bab-ı Ali

Devlet dairelerinin merkezi anlamına gelir. Zamanla basın merkezi hâline gelmiş ve semtin adı bu şekilde anılmıştır.

Abide-i Hürriyet

Şişli’de yer alan Özgürlük Anıtı’nın bulunduğu tepenin adıdır.

Ağa Camii

Galatasaray Ağası Hüseyin Efendi tarafından yaptırılmış camiden dolayı bu isim verilmiştir.

Ayazma

Rumca kutsal su anlamına gelir. Şifalı olduğuna inanılan yerlerdir. Semtlerdeki birçok “Ayazma” bu anlamda kullanılır.

Bahariye

Avrupa Yakası:

Padişahların bahar aylarında gezdiği yerlerden biridir.

Anadolu Yakası:

Kadıköy ile Fenerbahçe arasında yer alır. Bahar aylarında canlanan bölgeye bu ad verilmiştir.

Balat

Rumca "palation" yani saray anlamına gelir. Önce kapıya, sonra tüm semte verilmiştir.

Baltalimanı

Baltaoğlu Süleyman Bey’in kuşatma sırasında donanmayı buraya getirmesinden dolayı bu ad verilmiştir.

Bebek

Fatih’in görevlendirdiği "Bebek" lakaplı komutandan adını alır.

Belgrad Ormanı

Kanuni döneminde İstanbul’a getirilen Sırp tutsakların yerleştirildiği Belgrad Köyü’nden adını almıştır.

Beşiktaş

Rahip Yaşka’nın Hz. İsa’nın taş beşiğini buraya getirdiği efsanesine dayanır.

Bomonti

1902’de Bomonti kardeşlerin kurduğu bira fabrikasından ismini almıştır.

Cerrahpaşa

Sadrazam Cerrah Mehmet Paşa tarafından yaptırılan camiden ismini almıştır.

Cihangir

Kanuni’nin genç yaşta ölen oğlu Cihangir anısına yaptırdığı cami ve semt.

Akaretler

Kira gelirleri için yapılan yapıların adına ithafen “Akaretler” denmiştir.

Ayrılık Çeşmesi

Hacca gidenlerin uğurlandığı noktadır. Bu vedalaşmalardan dolayı bu adı almıştır.

Bakırköy

Bizans’taki yazlık yerleşim alanlarından biridir. Cumhuriyet döneminde adını almıştır.

Beykoz

Farsça "Kos" köy anlamına gelir. "Bey" unvanı ile birleşmiş ve zamanla Beykoz’a dönüşmüştür.

Cibali

İstanbul’un fethine katılan Cebe Ali Bey’in adının zamanla dönüşmesiyle Cibali ismini almıştır.

Dolmabahçe

Eskiden küçük bir koydu. Osmanlı döneminde doldurulup bahçe hâline getirildiği için bu ismi almıştır.

Emirgan

IV. Murat’ın Revan seferinde toprakları bağışladığı Emirgüneoğlu’ndan adını almıştır.

Florya

İskender Efendi’nin burada yaptırdığı bahçeden dolayı bu adı aldığı düşünülür.