THK-13: Türk Havacılık Tarihinin Unutulan Efsanesi

1948 yılında Etimesgut Uçak Fabrikası’nda geliştirilen THK-13, Türkiye’nin ilk kuyruksuz “uçan kanat” planörüydü. Yüksek Mühendis Yavuz Kansu tarafından tasarlanan bu deneysel hava aracı, dönemin ötesinde bir mühendislik örneği olarak Türk havacılık tarihine geçti.

Henüz Amerikan B-2 Spirit gibi gelişmiş Amerika savaş uçağı projeleri ortada yokken, Türkiye radarda düşük iz bırakan bu aerodinamik formu başarıyla uçurmuştu.

Etimesgut Uçak Fabrikası: Hayalin İnşa Edildiği Yer

1939 yılında kurulan Etimesgut Uçak Fabrikası, 14.000 metrekarelik alanda Avrupa standartlarında üretim yapabilen, bağımsız havacılığa giden yolu açan bir girişimdi. Burada sadece THK-13 değil; pek çok yerli uçak ve planör de üretildi.

Amaç, Türkiye’yi ithal uçaklara bağımlı olmaktan kurtarmaktı. Ancak kısa süren bu hayal, politik tercihlerle yarıda bırakıldı.

THK-13’ün Özellikleri

• Kuyruksuz, "uçan kanat" formunda tasarım

• Yalnızca 1 adet üretildi

• 1948 yazında test uçuşları başarıyla tamamlandı

• Radar izi düşük, dönemin stealth konseptine yakın

• Seri üretime geçmeden proje durduruldu

Neden Devam Etmedik?

1950'de, THK’nın uçak üretim bölümü kapatıldı. Gerekçe olarak “ekonomik zorluklar” gösterilse de gerçek neden, Marshall Planı çerçevesinde ABD’den alınan yardımları kaybetme korkusuydu. THK-13 gibi yerli projeler, “fazla bağımsız” bulunarak rafa kaldırıldı. Fabrika MKEK'ye devredildi, uçak yerine mühimmat üretimine yönelindi.

THK-13 vs. B-2 Spirit: 70 Yılın Hikâyesi

Havacılık Tarihi Açısından Ne İfade Ediyor?

THK-13, yalnızca bir uçak değil, Türk havacılık tarihi açısından bağımsızlık, vizyon ve kaybedilmiş fırsatların sembolü oldu. Etimesgut Uçak Fabrikası’nın kapatılması, Türkiye’nin yerli uçak serüveninde bir kırılma noktasıydı.

Bugün hâlâ şu soru soruluyor: “Eğer devam etseydik, biz de gökyüzünde B-2’lerle yarışabilir miydik?”