Mars ve Salda Gölü’nün Dikkat Çeken Benzerliği!

Geçtiğimiz günlerde NASA’nın uzay aracı Mars’ta bulunan Jezero kraterine iniş yaptı. Krater ile Burdur’da bulunan Salda Gölü arasındaki benzerlik ise dikkat çekti.

ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi’nin (NASA) uzay aracı Perseverance, 7 aylık yolculuğun ardından geçtiğimiz günlerde Türkiye saati ile 23.55’te Mars’taki Jezero adlı kratere başarılı bir şekilde iniş yaptı. Kraterde milyarlarca yıl önce dev bir göl olduğu tahmin ediliyor. NASA tarafından paylaşılan Mars ve Salda Gölü’nün dikkat çeken benzerliğine inanamayacaksınız.

NASA tarafından gönderilen Perseverance, Mars’ta bulunduğu süre boyunca geçmişe ait yaşam izleri arayacak. Araçtan önceki Mars görevlerinde daha çok gezegenin yaşanabilirliği konusunda araştırmalar yapılmıştı. Biyolojik yaşantının varlığı için geçmişteki şartların uygun olup olmadığı değerlendirildi. Bu sorunun yanıtının ise olumlu olduğunu artık biliyoruz.

2000’li yıllarda Mars’ta araştırmalar yapan Spirit ve Opportunity ile kısa bir süre olnca Curiosity, gezegenin bir zamanlar daha sıcak ve ıslak bir gezegen olduğunu, daha kalın bir atmosfere sahip olduğunu ortaya çıkarmıştı.

Perseverance, kendisinden önceki araçların topladığı bilgiler ışığında, eğer bir zamanlar var oldularsa, ilkel yaşam formlarının var olup olmadığına yönelik izler arayacak. Bu araştırma doğrultusunda da uzay aracının inişi, bir zamanlar devasa bir göl olduğu düşünülen Jezero’ya yapıldı.

Bu kurumuş krater gölünün Burdur’da bulunan Salda Gölü ile benzer nitelikler taşıdığı belirtiliyor. Özellikle de mineroloji açısından oldukça benzer oldukları düşünülüyor.

Salda’daki hidromagnezit tortular, mikroplar tarafından aşındırılarak bugünkü şeklini almış kayalar. Okyanuslardaki resif veya mercan kayalıklarına benzeyen bu oluşumlar, mikrobiyalit olarak adlandırılıyor.

Konuya ilişkin değerlendirmede bulunan bilim insanları, Jezero adlı kraterde benzer bir oluşumun kalıntılarının bulunmasının, Mars’taki geçmiş yaşam adında büyük bir haber olacağını ifade ediyor.

NASA, Mars ve Salda Gölü’nün arasındaki bağlantıya ilişkin makalesinde, “Jezero kraterine seyahat edemeyebilirsiniz ama ona en yakın yeri görmeye gidebilirsiniz: Salda Gölü, Türkiye” ifadelerini kullandı.

Take a close look at photos of these four key features found near Lake Salda. The Perseverance team hopes to find similar features on Mars. 👀 pic.twitter.com/UFlxMtIpah

— NASA Earth (@NASAEarth) February 17, 2021

Jezero Krateri ismini Bosna-Hersek’te bulunan aynı adlı kentten alıyor. “Jezero” Slav dillerinde “göl” anlamına geliyor.

45 km çapındaki dev krater, kil ve karbonat dahil olmak üzere pek çok kaya türüne ev sahipliği yapıyor. Bunların içerisinde bulunacak organik moleküller geçmişte yaşam belirtisi olduğuna dair bilgileri ortaya çıkaracak.

California Üniversitesi’de gezegen bilimci olarak görev yapan Bethany Ehlmann, BBC’ye açıklamalarda bulundu. Ehlmann, tıpki Dünya’nın ilk yaşam formlarının araştırıldığı gibi Mars’ta da mikrobiyolojik yaşam kalıntısı araştıracaklarını belirtti.

Ehlmann, “Bu yaşam formlarının Dünya’da 3.5 milyar yıl önce yaşadığını biliyoruz. Cevabını aradığımız soru; bunların Mars’ta da 3.5 milyar yıl önce, göl diplerinde yaşayıp yaşamadığı” ifadelerini kullandı.

Perseverance’ın gerçekleştireceği araştırmaların sonuçlarının Dünya’da alınması bekleniyor. Uzay aracının topladığı kaya örnekleri, başka bir araçla Dünya’ya geri getirilecek.

NASA ve Avrupa Uzay Ajansı’nın milyarlarca dolar maliyetindeki ortak projesi ile geliştirilen daha küçük bir aracın 2026 yılında Jezero kraterine gönderilmesi ve Perseverace’ın bıraktığı tüpler içerisindeki kaya örneklerini toplaması planlanıyor. Örnekleri toplayan araç daha sonra yörüngeye çıkacak ve burada bulunan bir uydu tarafından yakalanarak, araştırmalarda ilerlemek amacıyla Dünya’ya getirilecek.

Elon Musk’ın kurucusu olduğu SpaceX şu anda Mars’a gidecek olan uzay aracının roket testlerini gerçekleştiriyor. Bu denemelerin amacı ise öngörülebilir bir gelecekte Mars’a insanlı bir uçuş gerçekleştirmek.

Perseverance’ın bu araştırmalar doğrultusunda “Mars’ın karbondioksit ağırlıklı atmosferinden, solunabilir oksijen elde edilebilir mi?” sorusuna yanıt bulması bekleniyor.

NASA’nın bilim araştırmaları sorumlusu Dr. Thomas Zurbuchen, “Eğer Himalayalar ve Alpler’deki bir jeolojik örneğin niteliğini gerçekten anlamak istiyorsak, insanları oraya götürmeliyiz. Bu Mars’ta da aynı” açıklamasında bulundu.