2016 yılında Netflix ve 2020 yılında Amazon Prime Video’nun Türkiye pazarına girmesinin ardından rekabetin yıldan yıla kızıştığı Türkiye’deki online dizi ve film izleme platformları arasına en son The Walt Disney Company'nin dijital yayın platformu Disney+ (Disney Plus) da katıldı. Exxen, BluTV, Puhutv ve Gain gibi yerli alternatif platformların da bulunduğu bu alanda, Disney, Marvel, Pixar içeriklerinin yanısıra, reklam ve pazarlama hamlesiyle de Türkiye pazarına hızlı giren Disney+, Netflix’e göre daha rekabetçi fiyat politikası ile de Türk kullanıcılarının online izleme alışkanlıklarında kendine yer elde etme savaşına girdi. Böylece ABD’den çıkıp, küresel rekabete soyunan Netflix, Amazon ve Disney, bu rekabetlerini Türkiye’ye de taşımış oldu.

HBO ‘ŞİMDİLİK’ FRENE BASTI

    Disney+, dijital yayıncılıkta Netflix ve Amazon Prime Video’ya Türkiye’de yeni bir ABD’li rakip olarak gelirken, bir diğer ABD’li online dizi ve film izleme platformu olan HBO da bu yıl içinde Türkiye’ye pazarına girmeye hazırlanıyordu.     Hatta HBO, dijital yayın platformu HBO Max’in Türkiye Genel Müdürlüğü görevine Turkcell TV+’ın başındaki isim olan Barış Zavaroğlu’nu getirmişti. Ancak Kuzey ve Orta Avrupa’da yapılması planlanan içerik projelerini askıya alan HBO Max, ayrıca geçen yıl başlatılan ve aralarında Türkiye’nin de yer aldığı bazı bölgelerdeki yeni genişleme faaliyetlerini de durdurduğunu duyurdu.

TÜRKİYE’YE ÇEKEN NEDENLER NELER?

    Şimdilik HBO tarafındaki belirsizlik sürse de 70 milyon internet kullanıcısı olan ve günde toplam 8 saatini internette geçiren Türkiye ve Türk kullanıcıları, online dizi ve film izleme platformlarının radarından kolay kolay çıkacak gibi durmuyor.     Bunda hem artık iyice tabana yayılma eğilimi gösteren online dizi ve film izleme alışkanlığı, hem nüfusun genç ve “online” tüketime düşkün yapısı, hem de bu yayıncılık (streaming) platformlarının yerel yapımlarla destekledikleri içerik yapıları rol oynuyor. Üstelik her ne kadar son dönemde fiyat artışlarına gidilse de Türkiye ‘streaming’ platformlarındaki abonelik ücretlerinde ‘en ucuz ülke’ olmasıyla da dikkat çekiyor.

NETFLIX ABD’DE 20, TÜRKİYE’DE 4.5 DOLAR

    Yurtdışı merkezli araştırma ve karşılaştırma kuruluşlarının güncel rakamları da bu tabloyu şu tespitlerle ortaya koyuyor: Netflix aboneliği için en iyi ülke Türkiye olarak konumlanıyor. 4700 civarındaki içerik sayısı ile Netflix ülkeleri arasında içerik zenginliği sıralamasında pek de parlak bir görüntüsü olmayan Türkiye’de Netflix’in özel paketinin fiyatı güncel dolar kuru üzerinden 4.5 dolar seviyesinde bulunuyor. İçerik sayısının yaklaşık 6 bin olduğu ABD’de ise Netflix’in özel (Premium) paketinin aylık abonelik ücreti 19.99 dolar. Dizi ve filmlerden oluşan katalogunda toplam 4686 içerik bulunan Türkiye’de Netflix’in içerik başına ortalama fiyatı 0.0009 dolar olarak karşımıza çıkıyor. Katalogunda 5732 içerik olan ABD’de bu rakam 0.0035 dolar düzeyinde.

TL’DEKİ DEĞER KAYBI, DÜŞÜK SATIN ALMA GÜCÜ…

Diğer bir deyişle karşılaştırmalı satın alma güçleri dikkate alınmaksızın, Türkiye’deki bir kullanıcı Netflix’te içerik başına yaklaşık 1.6 kuruş öderken, ABD’deki bir kullanıcı ise içerik başına 6 kuruş ödemiş oluyor.     ‘Ucuzlukta’ Türkiye’yi Hindistan takip ediyor. Kataloğunda yaklaşık 5 bin 858 içerik bulunan Hindistan’da Netflix’in özel paketinin aylık ücreti 8.2 dolar, içerik başına maliyet ise 0.0014 dolar. Türkiye dolar cinsinden değerlendirildiğinde hem aylık abonelik ücretinde hem de içerik başına ortalama maliyette Netflix’in en ucuz izlenebildiği ülke. Bu durumu ortaya çıkaran ise TL’nin dolar karşısındaki değer kaybı ve düşük satın alma gücü nedeniyle Türkiye’ye yönelik uygulanan fiyat politikası olarak görülüyor.

AMAZON PRIME VIDEO ABD’DE 15, TÜRKİYE’DE YARIM DOLAR

    Genel ekonomik konjonktürle yakından ilgili olan bu durum, Netflix dışındaki diğer ‘streaming’ platformlarında da göze çarpıyor. Örneğin dolar bazında dikkate alındığında Amazon Prime Video’nun da aylık üyelik ücretinin en düşük olduğu ülke açık ara yine Türkiye.     2020 yılında Türkiye’de kullanıma açılan ve Prime Video içeriklerinin yanısıra e-ticaret platformu Amazon üzerinden yapılan online alışverişlerde hızlı teslimat servisi sunan Amazon Prime’ın aylık ücreti 7.9 TL. Güncel kur üzerinden 0.46 dolara denk gelen bu rakamla Türkiye Amazon Prime Video’ya erişimin en ucuz olduğu ülke. Platformda, Türkiye’den sonra en ucuz ülke konumunda 2 dolarlık üyelik ücreti ile Singapur yer alıyor. Amazon Prime Video’un anavatanı ABD’deki aylık üyelik ücreti ise 14.99 dolar.

DISNEY PLUS’TA DA EN UCUZ ÜLKE TÜRKİYE

    Aynı durum Türkiye’ye geçen ay adım atan Disney+ (Disney Plus) platformunda da geçerli ve ABD’de aylık 7.99 dolara sunulan Disney+ ise Türkiye’de aylık 34.99 TL’lik abonelik ücreti ile kullanıma açıldı. Güncel kur üzerinden 2 dolara denk gelen bu rakamla Türkiye, Netflix ve Amazon Prime Video’da olduğu gibi Disney+’ta da erişimin en ucuz olduğu ülke ünvanını elde etti. Disney+ aboneliğinin en ucuz olduğu ülkeler sıralamasında Türkiye’nin ardından gelen ülke ise aylık 2.6 dolarlık maliyetle Endonezya.

YERLİSİ YABANCISI 38 LİSANS

Netflix, Amazon Prime Video ve Disney+ gibi platformların MUBİ, Exxen, BluTV, puhutv gibi alternatifleri ile de ciddi bir rekabet halinde olduğunu belirtmekte fayda var. Türkiye’de yasal mevzuatlar gereği online dizi ve film yayıncılık platformu hizmeti sunabilmek için RTÜK’ten lisans almaları gerekiyor ve bu kapsamda internet ortamında sunulan isteğe bağlı yayın hakkı lisansı alan kuruluş sayısı şu an itibariyle 38 oldu.     Bu kuruluşlar arasında yer alan Netflix’in Ağustos 2019’da aldığı lisans Ağustos 2029’da, Amazon Prime Video’nun Nisan 2020’de aldığı lisans Nisan 2030’da ve Disney+’ın ise Aralık 2021’de aldığı lisansın süresi ise Aralık 2031’de doluyor. Türkiye’de bu yıl faaliyete geçeceğini duyuran ve hatta yılbaşında Türkiye genel müdürünü de atayan ancak en son olarak bu büyüme planını askıya alan HBO’ ise şu ana kadar RTÜK’ten lisans başvurusu yapmadığını belirtelim. Önce talebi gören, daha sonra rekabetçi fiyatlarla pazarda kendilerine yer açma savaşı veren ‘streaming’ platformları, yerel içerikler için de bütçelerinden ciddi kaynaklar vererek, izleyicilerin her koldan vazgeçilmezleri arasına girmeye çalışıyor.