Yapay Zeka ile 500 Milyon Yılda Evrimleşecek Protein Saatler İçinde Tasarlandı

Bilim İnsanları, Yapay Zeka ile Yeni Bir Parlayan Protein Geliştirdi

Bilim insanları, doğada hiç var olmamış yeni bir proteini yapay zeka kullanarak tasarladı. esmGFP adı verilen bu yapay protein, doğal evrim sürecinde yaklaşık 500 milyon yıl alacak bir değişimi saatler içinde tamamladı. ESM3 adlı gelişmiş dil modeli sayesinde oluşturulan protein, tıpkı bazı deniz canlıları gibi parlama özelliğine sahip.

Yapay Zeka ile Evrim Süreci Hızlandı

Çalışma, prestijli bilim dergisi Science’ta yayımlandı. Araştırmacılar, protein evrimini hızlandırmak için ESM3 yapay zeka modelini kullandı. Doğal süreçte proteinler rastgele mutasyonlarla şekillenirken, ESM3, 2,78 milyar proteinin verileriyle eğitilerek yepyeni amino asit dizilimleri oluşturabiliyor.

Geliştirilen esmGFP proteini, doğadaki en yakın yeşil floresan proteine sadece %58 oranında benziyor. Yapay zeka, proteini tasarlarken 96 farklı mutasyonu belirledi. Araştırmacılara göre, bu mutasyonların doğal yollarla birikmesi yarım milyar yıl sürecekti.

Parlayan Proteinlerin Önemi

Proteinler, yaşamın yapı taşlarıdır ve vücutta kas inşasından hastalıklarla mücadeleye kadar birçok işlev üstlenir. Parlayan proteinler, denizanaları ve mercanlarda bulunurken, bilim dünyasında mikroskobik biyobelirteçler olarak kullanılır. esmGFP’nin keşfi, biyoloji, tıp ve çevre bilimleri için devrim niteliğinde olabilir.

Kanser Tedavisinden Çevre Teknolojilerine Kadar Kullanım Alanı

Araştırmayı yöneten Alex Rives, geliştirdikleri yapay zeka modelinin doğal evrimin kısıtlamalarına bağlı kalmadan işlevsel proteinler üretebildiğini söylüyor. Rives ve ekibi, daha önce Meta'da çalışırken ESM3’ün öncül modellerini geliştirmiş, ardından EvolutionaryScale adlı şirketi kurarak araştırmalarını ilerletmişti.

Bu gelişme, kanser tedavisi, karbon yakalama teknolojileri ve biyoteknoloji gibi alanlarda çığır açabilir. Ancak bazı bilim insanları, yapay zeka tarafından tasarlanan proteinlerin gerçek biyolojik ortamda nasıl çalışacağını öngörmenin zor olduğunu belirtiyor. Şimdilik esmGFP proteini, sadece bir bilgisayar kodu olarak mevcut