NASA'da Görev Yapan İlk Türk Bilim Kadınını Tanıyor musunuz?

NASA'da görev yapan ilk Türk bilim kadınını tanıyor musunuz? 'Güneşi Zapteden Kadın' diye de bilinen Dilhan Eryurt kimdir? Gelin bu başarılı kadını birlikte tanıyalım... 29 Kasım 1926 İzmir doğumlu Dilhan Eryurt'un matematiğe olan ilgisi erken yaşlarda fark edildi. Fazlasıyla zeki olan bu kız çocuğunun babası ise 1944'te Denizli milletvekili olarak TBMM’ye giren Abidin Ege idi. Abidin Ege’nin Yüksek Ziraat Mektebi kuruluşu nedeniyle orada bulunduğu için, Dilhan Eryurt İzmir'de yaşama gözlerini açtı. Daha sonra ise ailesi önce İstanbul'a, birkaç yıl sonra da Ankara'ya taşındı.   İlköğrenimini Ankara’da tamamlayan Eryurt, lise eğitimini ise Ankara Kız Lisesi'nde gördü. Lise eğitimini başarıyla tamamlayan Eryurt, İstanbul Üniversitesi Yüksek Matematik ve Astronomi Bölümü’ne girdi. Üniversite öğrenimini gördüğü yıllarda astronomiye olan ilgisi daha da artan Eryurt, üniversite eğitimi bittikten sonra Ankara Üniversitesi’nde bir astronomi bölümü açmakla görevli olan Prof. Dr. Tevfik Okyar Kabakçıoğlu’nun asistanı oldu.   Kabakçıoğlu’nun yanında iki yıl süresince fahri asistanlık yapan Eryurt, bu görevi hiçbir ücret almadan yerine getirdi. Eryurt, lisansüstü çalışmalarına devam etmek için bir süreliğine Michigan Üniversitesi'ne gitti. 1953’te Ankara Üniversitesi Astrofizik Anabilim Dalı’nda doktorasını yapan Dilhan Eryurt, bunun ardından doçentlik çalışmalarını da tamamladı. 1959 yılında ise Uluslararası Atom Enerji Ajansı’nın bursuyla iki yıllığına Kanada’ya gitti. Kanada'da gerçek astrofizikle tanışan Eryurt, burada Prof. Dr. Alastari G. W. Cameron ile çalışma şansını elde etti. Prof. Dr. Cameron ona çalışması için üç konu teklif etti ve o hidrojen yıldızlarını seçti. Sonrasında ABD'ye gitti ve Amerikan Soroptimist Federasyonu bursuyla ABD’de Indiana Üniversitesi’nde görev aldı. Üniversiteye bağlı Goethe Link Gözlemevi’nde yıldız modelleri yapmakla tanımış Prof. Dr. Marshall Wrubel ile çalışma fırsatı yakaladı. Birçok başarılı bilim insanıyla çalışan Eryurt sonrasında NASA’ya bağlı Goddard Uzay Araştırma Enstitüsü’nde görev aldı. Çalışmalarına NASA’da devam eden Alastair G. W. Cameron ile Güneş tarihi üzerine araştırmalar yaptı. O dönemde Dilhan Eryurt, Goddard Uzay Araştırma Ensitütüsü’ndeki görevi sırasında kurumda çalışan tek kadın astronomdu.   Eryurt yaptığı çalışmalar sonucunda güneş hakkında birtakım gerçekleri ortaya çıkardı. Yaptığı bu çalışmalarla Eryurt, Güneş'in parlaklığının oluşumundan bu yana gittikçe artmadığını; geçmişte çok daha parlak ve sıcak olduğunu tespit etti. Dilhan Eryurt'un o dönem yaptığı çalışmalar yeni başlamış olan uzay uçuşlarını dahi etkileyecek kadar önemliydi. Bunun yanı sıra Eryurt, aya ilk iniş için yaptığı başarılı çalışmalar nedeniyle 1969’da Apollo Başarı Ödülü'ne layık görüldü. Goddard Enstitüsü’nde iki yıllık çalışmasını tamamlayan Eryurt'a, yabancılara pek de tanınmayan bir ayrıcalık tanındı ve kıdemli araştırmacı olarak enstitüde çalışmayı sürdürdü. Enstitü, Eryurt'u yıldızların oluşumu ve gelişimi üzerine araştırmaları için yeni bilgiler edinmek üzere California Üniversitesi’ne yolladı. 1968 yılında Türkiye'ye gelen Eryurt, ODTÜ'de 1 yıl görevde bulundu. Bu dönemde, TÜBİTAK’ın desteğiyle I. Ulusal Astronomi Toplantısı’nı düzenledi. 1969-1973 yılları arasında ise NASA’da bilimsel araştırmalarına ve çalışmalarına devam etti . 1973 yılında ODTÜ Fizik Bölümü’ne döndü ve astrofizik ana bilim dalını kurdu. 1977 yılında TÜBİTAK Bilim Hizmet ve Teşvik Ödülü ile ödüllendirildi. 1988’de altı ay kadar fizik bölümünün başkanlığını üstlendikten sonra 5 yıl süreyle Fen Edebiyat Fakültesi dekanlığı yaptı. 1993 yılında ise emekli oldu.   Başarılarla dolu bir hayatın ardından Dilhan Eryurt, kalp krizi nedeniyle yaşama veda etti. 13 Eylül 2012'de geçirdiği kalp krizi sonucu hayata gözlerini yuman Eryurt, bilim tarihine adını 'Güneşi zapteden kadın' olarak yazdırdı. Hatta, Google Dilhan Eryurt'un anısına bir Doodle tasarladı.