Rıza Bey Apartmanı İhmaller Zinciri Yüzünden Yıkıldı

İzmir depreminde 37 kişinin hayatını kaybettiği Rıza Bey Apartmanı’na ilişkin bilirkişi raporu tamamlandı. Raporda, “Belirlemeler ışığında Rıza Bey Apartmanı binasının projelendirmedeki eksiklikler, malzeme özelliklerindeki yetersizlikler, uygulama ve işçilik hataları, yapım denetimindeki yetersizlik nedeniyle yıkılmış olduğu görüşüne varılmıştır.” İfadelerine yer verildi.

İzmir depreminde 37 kişinin hayatını kaybettiği Rıza Bey Apartmanı ihmaller zinciri yüzünden yıkıldı.  Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi, İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi ve Maden Fakültesi öğretim üyelerinden oluşan bilirkişi heyeti tarafından hazırlanan rapor tamamlandı ve davanın görüleceği İzmir 5.Ağır Ceza Mahkemesine gönderildi. Rapor ihmalleri gözler önüne serdi. Uzmanlar, beton malzemesi basınç dayanımının "20 megapascal" olarak belirlendiğini ancak binadan alınan beton karot numunelerinde yapılan ölçümde buna uyulmadığı 8,27 megapascal tespit edildiğini bildirdi. Ayrıca yapının yük taşıma kapasitesinin, beton dayanımının projede verilenden daha az olduğu, düşük beton basınç dayanımı nedeniyle kolon kesme kapasitelerinin de yaklaşık yüzde 23 oranında azaldığı kaydedildi.

Detaylar Kontrol Edilmeden Proje Onaylandı

Raporda, statik projenin inşaat mühendisleri ve belediye tarafından onaylanmasına rağmen yönetmelikte öngörülen kurallara uyulmadığı belirtildi. Minimum boyutlar, donatı miktarları ve detayların, kontrol ve onay mekanizması tarafından yeterince kontrol edilmeden onay verildiği vurgulandı. Projedeki çatı sisteminin, apartmana ait uygu görüntüleriyle uyumlu olmadığı da belirtilen ihmaller arasında yer aldı. Araştırmalar sonucunda binanın, 1975 Deprem Yönetmeliği'nin öngördüğü "güvenlik düzeyini" sağlayamadığı görüşüne ulaşıldığı belirtildi.

Belediye Tarafından Tespit Edilen İzinsiz Tadilatlarla İlgili İdari İşlem Yapılmadı

Raporda, Bayraklı Belediyesi Deprem Etüt Merkezi ve Yapı Laboratuvarı tarafından hazırlanan 25 Nisan 2012 tarihli "Bina Deprem Riski Değerlendirme Raporu"nun 4. maddesinde 2005'te meydana gelen deprem sonrasında kolon-kiriş bağlantı noktalarında çatlakların oluştuğu ve bu bölgelerin epoksi ile tamir edildiği bilgisi verildi ve şu değerlendirmede bulunuldu:

"Ancak Bayraklı Belediyesinden alınan yapı arşiv dosyasında söz konusu epoksi enjeksiyon ile taşıyıcı sistem tamiratına yönelik herhangi bir proje, doküman veya yapı ruhsatına rastlanmadığı, bu esaslı tamirat işleminin heyet tarafından enkazda yapılan inceleme ve tespitlerde de görüldüğü, belediye tarafından da tespit edilen bu izinsiz esaslı tadilatla ilgili herhangi bir idari işleme dair kayıt olmadığı tespit edilmiştir. Belirlemeler ışığında Rıza Bey Apartmanı binasının projelendirmedeki eksiklikler, malzeme özelliklerindeki yetersizlikler, uygulama ve işçilik hataları, yapım denetimindeki yetersizlik nedeniyle yıkılmış olduğu görüşüne varılmıştır. Ayrıca yapının daha önce deprem nedeni ile hasar aldığı, bu hasardan sonra projesiz, izinsiz ve kontrolsüz bir tamirat işlemi geçirdiği tespit edildiğinden, bu işlemin de yapının tamamen yıkılmasında etkisi olabileceği değerlendirilmektedir."

Binanın Yıkımından İdari Merciler Sorumlu

Araştırma kapsamında elde edilen bulguların ardından sonuç bölümünde şu ifadelere yer verildi:

"Binanın statik hesabında, etriye ve bina yer değiştirme hesaplarının Deprem Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik 1975 hükümlerine uygun yapılmaması nedeniyle statik proje müellifi ve statik-betonarme projeye onay veren merciler, mevcut beton mukavemetinin statik projede öngörülen beton sınıfını sağlamaması nedeni ile bina fenni mesulünün, sürveyanının ve bina müteahhidinin, yapının taşıyıcı sistem elemanlarında epoksi enjeksiyon ile projesiz, izinsiz ve kontrolsüz bir tamirat işlemi tespiti nedeniyle bu tamiratı yapan ve yaptıranların, söz konusu esaslı tadilatın yapıldığı sonradan kayıt altına alınmasına rağmen bu konuda idari işlem tesis edilmediğinden ilgili idari mercilerin sorumlu olduğu görüş ve kanaatine varılmıştır."