Marburg Virüsü: Ölümcül Viral Kanamalı Ateş Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey

Marburg virüsü, Filoviridae virüs ailesine ait, nadir fakat oldukça tehlikeli bir viral hastalıktır. Marburg hastalığı, enfekte olmuş hayvanlardan insanlara ve insandan insana bulaşarak yayılabilir. Yüksek ölüm oranına sahip olan bu hastalık, kanamalı ateş şeklinde seyrederek vücudun birçok organını etkiler. Eylül 2024’te Ruanda’da görülen vakalar sonrasında, Ekim 2024’te Almanya’nın Hamburg kentinde de iki kişinin enfekte olduğu rapor edilmiştir.

Marburg Virüsü Nedir?

Marburg virüsü hastalığı (MVD), ani başlangıçlı ateş, şiddetli baş ağrısı, kas ağrısı ve açıklanamayan kanamalarla seyreden bir enfeksiyondur. Hastalık genellikle 2-21 gün arasında değişen bir kuluçka süresinden sonra ortaya çıkar ve enfekte kişilerde ölüm oranı %23 ile %90 arasında değişebilir.

Hastalığın ilk belirtileri arasında yüksek ateş, kas ağrıları, halsizlik ve döküntü yer alırken, ilerleyen süreçte şiddetli kanamalar, organ yetmezliği ve merkezi sinir sistemi bozuklukları görülebilir.

Marburg Virüsü Nasıl Ortaya Çıktı?

Marburg virüsü ilk kez 1967 yılında Almanya’nın Marburg şehrinde, ardından Frankfurt’ta ve Belgrad’da laboratuvar çalışanlarında tespit edilmiştir. Virüs, Uganda’dan getirilen Afrika yeşil maymunları aracılığıyla yayılmıştır. Virüsün taşıyıcısı olan Rousettus aegyptiacus türü meyve yarasaları, hastalığın doğal kaynağı olarak kabul edilir.

Az bilinen bir detay olarak, 1967 yılındaki ilk salgında laboratuvar çalışanlarının, enfekte hayvanlardan elde edilen hücre kültürlerini kullanırken enfekte oldukları belirtilmiştir. Bu, laboratuvar kaynaklı ilk salgın olarak tarihe geçmiştir.

Marburg Virüsü Neden Olur?

Marburg hastalığına neden olan etken, ortomarburgvirus olarak bilinen bir RNA virüsüdür. Virüs, özellikle meyve yarasaları ve bazı primatlar tarafından taşınır. Bu hayvanlar doğrudan hastalık belirtisi göstermese de virüsü insanlara bulaştırabilir.

Marburg Virüsü Belirtileri Nelerdir?

Marburg virüsü belirtileri, enfekte olduktan sonra genellikle 2-10 gün içinde ortaya çıkar. Başlangıç belirtileri grip benzeri olsa da hastalık ilerledikçe ciddi komplikasyonlara neden olabilir:

• Yüksek ateş
• Titreme ve halsizlik
• Şiddetli baş ağrısı
• Kas ve eklem ağrıları
• Döküntü (genellikle 5. gün ortaya çıkar)
• İshal (şiddetli ve kanlı olabilir)
• Kusma ve mide ağrısı
• Nedensiz burun, dışkı veya vajinal kanama
• Karaciğer yetmezliği
• Bilinç bulanıklığı ve nörolojik bozukluklar

Marburg Virüsü Nasıl Bulaşır?

Marburg virüsü, enfekte bir kişinin kanı, tükürüğü, idrarı, dışkısı, menisi veya vajinal sıvısı ile doğrudan temas sonucu bulaşır. Ayrıca bu sıvılarla kirlenmiş çarşaf, havlu ve tıbbi ekipmanlar da bulaşma riskini artırır.

Hayvanlardan insanlara bulaşma ise genellikle meyve yarasaları ve enfekte maymunlar gibi primatlar aracılığıyla olur. Hava yoluyla bulaşma rapor edilmemiştir, ancak enfekte kişiyle çok yakın temas gereklidir.

Az bilinen bir detay olarak, iyileşen kişilerin menilerinde virüs haftalarca bulunabilir. Bu nedenle korunmasız cinsel ilişkiden kaçınılması önerilir.

Marburg Virüsü Teşhisi Nasıl Konur?

Marburg virüsü teşhisi, diğer kanamalı ateş hastalıklarından ayrılması gerektiği için özel laboratuvar testleriyle konur. Kullanılan testler şunlardır:

• RT-PCR (Ters Transkriptaz Polimeraz Zincir Reaksiyonu)
• Antijen tespit testleri
• ELISA (Enzim Bağlantılı İmmünosorbent Testi)
• Serum nötralizasyon testleri

Marburg Virüsü Tedavisi Var mı?

Ne yazık ki, Marburg virüsü için henüz spesifik bir aşı veya antiviral ilaç bulunmamaktadır. Ancak erken teşhis edilen vakalarda, destekleyici tedavi hayati önem taşır. Bu tedaviler arasında şunlar yer alır:

• İntravenöz sıvılarla sıvı dengesinin sağlanması
• Oksijen desteği
• Ağrı kesiciler ve ateş düşürücüler
• Kan ürünleriyle tedavi

Marburg Virüsünden Korunmak İçin Alınabilecek Önlemler

Marburg virüsü ile mücadelede korunma, tedaviden çok daha önemlidir. Alınabilecek önlemler:

• Enfekte kişilerle doğrudan temastan kaçının.
• Koruyucu kıyafetler giyin ve eldiven, maske gibi ekipmanları kullanın.
• Meyve yarasaları ve primatlardan uzak durun.
• Kişisel hijyene dikkat edin.

Az bilinen bir bilgi olarak, virüs bulaşmış bir kişinin eşyaları ve giysileri özel olarak dezenfekte edilmelidir; aksi takdirde, bu eşyalar da bulaşma riski taşır.

Marburg Virüsü ile İlgili Sık Sorulan Sorular

1. Marburg virüsü ölümcül müdür?
Evet, Marburg virüsü, ölüm oranı %23 ila %90 arasında değişen oldukça ölümcül bir hastalıktır.

2. Marburg virüsü belirtileri ne kadar sürede ortaya çıkar?
Kuluçka süresi genellikle 2-21 gün arasında değişir. Semptomlar genelde enfeksiyondan sonraki ilk 5-10 gün içinde belirginleşir.

3. Marburg virüsü Türkiye'de görüldü mü?
Hayır, Türkiye’de bugüne kadar Marburg virüsü tespit edilmemiştir.

4. Marburg virüsü nasıl önlenebilir?
Enfekte kişilerle teması kesmek, kişisel hijyene dikkat etmek ve enfekte hayvanlardan uzak durmak en etkili önlemlerdir.

5. Marburg virüsü hava yoluyla bulaşır mı?
Hayır, Marburg virüsü hava yoluyla bulaşmaz. Bulaşma, yalnızca enfekte kişinin vücut sıvılarıyla temas sonucu gerçekleşir.

Marburg virüsü hakkında bilgi sahibi olmak, hem bireysel hem de toplumsal sağlığımızı korumak açısından kritik öneme sahiptir. Korunma önlemlerine dikkat ederek bu tehlikeli virüsten korunabilirsini