Avrupa'da Müslüman Nüfusu İle İlgili Çalışmalar

Avrupa’da, Müslüman nüfusunun geleceğine ilişkin projeksiyonlar son yıllarda hem akademik çalışmalarda hem de politika analizlerinde önemli bir başlık hâline geldi. Özellikle Pew Research Center tarafından yayımlanan kapsamlı demografik araştırmalar, 2050 yılında Avrupa’daki Müslüman nüfusun nasıl şekilleneceğine dair en güvenilir verileri sunuyor. Göç akışları, demografik farklılıklar, doğurganlık oranları ve nüfusun yaşlanma hızı gibi faktörler, Avrupa’nın gelecekteki dini ve kültürel yapısına direkt etki ediyor.

Avrupa’da Müslüman Nüfusunun Mevcut Durumu (Temel Baz Yıl: 2016)

Avrupa genelinde (AB + Norveç + İsviçre) 2016 yılında Müslüman nüfus yaklaşık 25,8 milyon olarak hesaplanmıştır. Bu sayı, Avrupa toplam nüfusunun %4,9’una karşılık gelmektedir. Ancak nüfus projeksiyonlarında dikkat çekilen önemli bir nokta var: Müslüman nüfusun, Avrupa’daki diğer dini veya seküler gruplardan daha genç ve daha yüksek doğurganlık oranına sahip olması.

Bu demografik yapı, göç olmasa bile Müslüman nüfusun gelecekte daha hızlı artacağını ortaya koyuyor.

Bu makalede, Avrupa ülkelerinde 2050 yılına kadar Müslüman nüfusunun nasıl değişeceğine dair senaryoları, ülke ülke tahminleri ve olası etkileriyle birlikte ele alıyoruz.

2050 İçin 3 Farklı Göç Senaryosu

Pew Research Europe modeli, olası üç senaryoya dayanıyor:

Zero Migration Scenario — Göç Olmazsa (Sıfır Göç Senaryosu)

Bu senaryoda Avrupa’ya dışarıdan hiç Müslüman göçü gerçekleşmediği varsayılır.

• 2050’de Müslüman nüfus oranı %7,4’e yükseliyor.

• Artış tamamen doğurganlık farkından kaynaklanıyor.

• Bu senaryoda bile Müslüman nüfus aralıksız artmaya devam ediyor.

Özet: Göç olmasa bile Avrupa’da Müslüman nüfusu bugünkü seviyeden yaklaşık %50 daha yüksek olacak.

Medium Migration Scenario — Orta Göç Senaryosu (En Olası Kabul Edilen Model)

Bu model, 2016 sonrası dönemde devam eden göç akışlarının tarihsel ortalamalara göre sürdüğünü kabul eder.

• 2050’de Müslüman nüfus oranı %11,2’ye ulaşabilir.

• Bugünkü %4,9 seviyesinin 2,2 katı bir artış.

• AB içinde demografik açıdan en çok Almanya, Fransa, İngiltere ve İskandinav ülkeleri etkileniyor.

Bu senaryo, gerçekçi – en dengeli öngörü olarak kabul edilir.

High Migration Scenario — Yüksek Göç Senaryosu

Savaş, kriz ve ekonomik motivasyonlarla yoğun göç akışının sürdüğü varsayılır.

• Avrupa genelinde 2050’de Müslüman oranı %14’e yükseliyor.

• İsveç, Belçika, Almanya gibi ülkelerde oran bazı bölgelerde %20–30 bandına çıkabiliyor.

Bu model, 2014–2016 arasında görülen olağanüstü göç hacminin sürmesi durumunda geçerlidir.

2050’de Avrupa Ülkelerine Göre Müslüman Nüfus Projeksiyonları

Aşağıdaki sayılar orta (medium) göç senaryosuna ve mevcut demografik trendlere dayalıdır.

Birleşik Krallık (UK)

• 2016: %6,3

• 2050 tahmin: %16–17

• Neden artıyor?

  • Eski kolonilerle güçlü kültürel bağlar

  • Çeşitliliğe açık göç politikaları

  • Müslüman toplulukların görece yüksek doğurganlık oranı

Almanya

• 2016: %6,1

• 2050 tahmin (medium): %11

• 2050 tahmin (high): %19–20

Almanya, Avrupa’daki en büyük Müslüman nüfusa sahip ülke konumuna çıkabilir.

Fransa

• Resmî veri yok, tahmini oran 2016’da %8–9 arası.

• 2050 tahmin: %18

Fransa, uzun yıllardır Kuzey Afrika göçü nedeniyle yüksek Müslüman nüfus oranına sahip.

İsveç

Avrupa’da en yüksek projeksiyon:

• 2016: %8,1

• 2050 (medium): %20–21

• 2050 (high): %30–31

İsveç, yüksek göç kotası nedeniyle Avrupa’nın en hızlı demografik değişen ülkelerinden biri.

Belçika

• 2016: %7,6

• 2050 tahmin: %15–18

Brüksel’de bazı bölgelerde Müslüman oranı şimdiden %35–40 seviyesine ulaşmış durumda.

Hollanda

• 2016: %7,1

• 2050 tahmin: %12–16

Avusturya

• 2016: %8,0

• 2050 tahmin: %19,9

Kıbrıs

• 2016: %25,4

• 2050 tahmin: Değişken ancak yüksek oran korunabilir

(Not: Kıbrıs’ın dini dağılımı siyasi bölünme nedeniyle Avrupa ortalamasından farklıdır.)

Balkan Ülkeleri (Kosova, Arnavutluk, Bosna)

Balkanlar’da zaten yüksek olan Müslüman nüfus oranı daha stabil seyretmektedir.

Örneğin:

• Kosova: 2016’da %95 → 2050’de benzer seviyede kalması bekleniyor.

• Bosna: %45–50 bandı korunabilir.

Artışın Temel Sebepleri

Yüksek Doğurganlık Oranı

Müslüman kadınların doğurganlık ortalaması Avrupa ortalamasından daha yüksek.

• Müslümanlar: 2,6 çocuk

• Avrupa genel ortalaması: 1,6 çocuk

Bu fark, göç olmasa bile nüfus artışını garantiliyor.

Daha Genç Yaş Dağılımı

Müslüman nüfusun median yaşı Avrupa’nın geri kalanından yaklaşık 13 yaş daha genç.

Genç nüfus = daha fazla doğum + daha hızlı artış.

Göç Akışları

Savaşlar, ekonomik hareketlilik, aile birleşimi gibi faktörler göçü sürdürüyor.

Göçün tamamen durması ihtimali çok düşük olduğu için “medium migration” senaryosu en güçlü tahmin kabul ediliyor.

2050 Projeksiyonlarının Ne Anlama Geldiği?

• Avrupa’da dini çeşitlilik artacak.

• Eğitim, iş gücü, entegrasyon politikaları daha kritik hâle gelecek.

• Bazı ülkelerde demografik ağırlık bölgeler arasında çok farklılaşacak.

• Siyasi partiler göç ve demografi konusunu daha güçlü şekilde gündemde tutacak.

Sonuç: Avrupa’da 2050’de Müslüman Nüfus Oranı Ne Olacak?

Genel tablo:

• Avrupa genelinde oran %12 civarına yükselebilir
  (medium migration – en gerçekçi senaryo)

• Bazı ülkelerde oran çok daha yüksek olacak:

  • İsveç: %20–30

  • Almanya: %10–20

  • İngiltere: %15–17

  • Belçika: %15–18

• Göç politikaları sıkılaşsa bile demografik yapı artışı destekliyor.

Dünyada Müslüman Nüfusu Ne Kadardır?

Dünya geneline baktığımızda ise müslüman nüfusu için belirlenen sayı, 2 milyar civarında kabul edilmektedir. Bu da dünyada müslüman nüfusu oluşturan kişilerin, yüzde 25 civarı bir yüzdeye denk geldiğini gözler önüne sermektedir. Kuzey Afrika, Orta Doğu ve Asya'da İslam inancının yaygın olduğu bilinmektedir. Çin, Balkanlar ve Rusya'da da önemli sayıda Müslüman toplulukları bu orana etki etmektedir. 

Dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 29'unu oluşturan Hristiyan nüfus ise en yoğun topluluktur. Herhangi bir din tercihi olmayan ve Allah inancına sahip olmayan nüfus yoğunluğu da yüzde 24,2 gibi bir dilimi oluşturmaktadır. Bu sayı yaklaşık 2 milyar insanı temsil etmektedir. Hindistan kaynaklı Hinduizm inancına sahip insan sayısı ise 1,2 milyara yakın nüfusu ile yüzde 14'lük dilimde yer almaktadır.

Listede azınlık kesimi temsil eden topluluklar ise; Budizm'e inananlar, etnik dinlere inananlar, Çin geleneksel dinlerine inananlar, Afrika geleneksel dinlerine inananlar, Sihizm'e inananlar, Yahudiler ve çeşitli gruplardır. Yaklaşık 15 milyon Yahudilik inancına sahip kesim, dünya nüfusunda yüzde 0,2'lik bölümü kapsamaktadır.