İklim Değişikliği Hayvanların Üzerinde Ne Kadar Etkili?

Uzmanlar tarafından yapılan araştırma sonuçlarına göre iklim değişikliği hayvan türlerinin davranış şekillerini değiştiriyor. Mısır'da köpek balığı saldırısının ardından hayatını kaybeden Rus turistin olayında, söz konusu balıkta olağandışı saldırganlık tespiti yapılmıştı.

Mısır’ın Hurgada kentinde Kızıldeniz’de denize giren bir turist, köpek balığı saldırısı sonucu yaşamını yitirmişti. Konu ile ilgili değerlendirmede bulunan ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Barış Salihoğlu, "Deniz suyu sıcaklıklarındaki değişim ve denizin asit seviyelerindeki değişim, hayvan davranışlarını etkiliyor" ifadelerini kullandı.

Bilim insanları yaşanan iklim değişikliklerinin hayvan türleri alışılagelen davranışlarını değiştirdiğini ortaya koyuyor. Helsinki Üniversitesi ve Lancaster Üniversitesi'nden araştırmacılar, 100'den fazla hayvan türünden veriler toplayarak bir çalışma kaydetti. Organizma grupları en büyükten en küçüğe doğru balıklar, kuşlar, kabuklular, memeliler ve böcekler, amfibiler ve kertenkeleler olmak üzere ayrıldı. Çalışmaya dahil edilen tüm davranış özelliklerinin (saldırganlık, aktivite, cesaret, sosyallik ve çevrelerini keşfetme) insanların sebep olduğu çevresel değişim nedeniyle belirgin bir şekilde değiştiğini gözler önüne serdi.

Helsinki Üniversitesi Biyoloji ve Çevre Bilimleri Fakültesi'nden Doktora Sonrası Araştırmacı Petri Niemelä’nın konu ile ilgili değerlendirmesi ise şu şekilde oldu:

"En büyük değişiklik hayvanların çevrelerini keşfetme faaliyetlerinde görüldü. Hayvanlar çevresel değişimin her türüne karşı güçlü bir tepki veriyor ancak hayvan davranışlarında en büyük değişimi iklim değişikliği yarattı."

Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Deniz Bilimleri Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Barış Salihoğlu, konuya ilişkin yaptığı açıklamada ise şu ifadelere yer verdi:

"Son 40 yılda atmosferdeki sıcaklıklarda 1 dereceyi geçen artışlar oldu. Bunlar benzer şekilde denizlere de yansıdı. Okyanuslar 1.1 derece ısındı; yaptığımız araştırmalar ise Karadeniz’deki bazı bölgelerde 2.5 derece, Marmara’da 2 derece ve Akdeniz’de de 1.5 dereceye varan artışlar meydana geldiğini gösterdi. Bu, sadece deniz suyundaki sıcaklıkları değiştirmiyor, okyanus asitlenmesi ya da denizdeki akıntı yani sirkülasyon sistemlerinin değişmesini, denizin üretkenliğini, denizin biyoçeşitliliğini değiştiriyor. Bunlar da ekosistem üzerinde baskılar oluşturuyor. Ancak baskının tek nedeni sadece iklim değişikliği değil. Denizler üzerindeki kirlilik, avcılık baskısı ve kıyılarda yapılaşma baskısı var.

Piramitin en tepesinde bulunan köpek balığı gibi avcı balıklar birçok yönden etkileniyor. Hem onların alışık olduğu sular değişiyor; çünkü kapalı denizlere girdikleri zaman oradaki sular da ısındığından daha derin denizlere göç ediyorlar. Diğer taraftan onların beslendiği habitatlar da göç ettiğinden, bu durumda tek takip ettikleri parametre sıcaklık olmuyor. Bu defa besinin daha fazla olduğu yerlere, kutuplara doğru bir hareket söz konusu olabiliyor. Ortada çok net bilimsel sonuçlar olmamakla birlikte suyun sıcaklıkları, balıkların göçleri, akıntı sistemleri değişiyor, bunlar değiştikçe bu balıkların beslendiği türler de farklı bölgelere hareket ediyor.

Deniz ve okyanuslardaki mikroskopik bitkiler atmosferdeki karbondioksiti hapsediyor, oksijen üretiyor ancak beklenenin üstünde gerçekleşen ısınma, deniz ekosisteminin bize sağladığı servislerin hızla düşmesine sebep olacak ve böylece belki de atmosferde daha fazla karbondioksit birikmeye başlayacak. Kıyılarımızda su seviyelerindeki artışlar daha da hızlanacak. Son zamanlarda yaşadığımız aşırı ya da uç olaylar denilen seller, kuraklıklar, yangınlar ve salgınlar daha da artacak ve bizim bulunduğumuz bölge olan Akdeniz havzası kuraklaşacak.

Denizden gıda, ulaşım, enerji, sağlık, güvenlik gibi birçok alanda faydalanıyoruz. Bunları giderek kaybedeceğiz, bu da büyük bir ekonomik kayıp anlamına gelecek. Şu an soluduğumuz oksijenin yarıdan fazlası deniz ekosistemlerinden geliyor; uzun vadede oksijende de değişiklikler olacak ama karbondioksit artışı kısa vadede giderek hızlanacak ve denizlerdeki dolaşım, akıntı sistemlerinin değişmesiyle meteorolojik olaylarda ciddi değişimler olacak.

İklim değişikliğine karşı karbon salımını bir an önce azaltmalıyız. Paris Anlaşması’na göre hedeflenen sıfır karbon salımına doğru hızla ilerlemeliyiz ama bu bir süreç. Denizlerimizi daha dayanıklı bir hale getirmek ve biyoçeşitliliği artırmak için diğer baskıları bir an önce azaltmamız gerekiyor çünkü iklimin etkilerine kısa vadede önlem alamıyoruz, dolayısıyla diğer baskıları azaltırsak ve denizlere bütüncül yaklaşırsak bu sorunu çözebiliriz."

Erzurum’da Cinayet; Eşi ve Arkadaşı Bir Olup Öldürdü